“2025 – 2027 Orta Vadeli Mali Planı” yayımlandı

Bu plan, Merkezi Devlet Yönetimi bütçe büyüklüklerini, ulusal öncelikleri, kurumsal bazda ödenek teklif tavanlarını ve orta vadeli planda belirlenen temel amaç ve politikalarla uyumlu olarak belirleyen bir belge niteliğindedir.

Planın dönemi olan 2025-2027 için ekonomi politikasının temel hedefleri; makroekonomik istikrarı koruma, mali disiplini sürdürme, bütçe dengesini sağlama, enflasyonu düşürme, ekonomik büyümeyi hızlandırma, istihdamı artırma ve gelir dağılımını iyileştirme olarak açıklandı.

Kamu harcamalarının dikkatli yönetilerek cari harcamalarda tasarrufa gidileceği belirtilen planda, bu tasarruflardan elde edilen kaynakların yatırım projelerine aktarılacağı ifade edildi.

Merkezi devlet yönetimi kapsamındaki kamu idarelerinin, 2025-2027 Orta Vadeli Mali Planı’nda belirlenen politika önceliklerine, makroekonomik göstergelere ve ödenek tavanlarına uygun olarak çok yıllı bütçeleme anlayışı çerçevesinde bütçe tekliflerini sunmaları gerektiği bildirildi.

-“Enflasyonu Orta Vadede Tek Haneye Düşürme Hedefi”

Planın temel makroekonomik analiz ve hedefler bölümü, makroekonomik ve finansal istikrarı güçlendirmeyi, yüksek katma değerli üretimi teşvik etmeyi, enflasyonu orta vadede tek haneye düşürmeyi, iş ve yatırım ortamını iyileştirmeyi ve mali disiplini korumayı esas alan politikalar üzerinde duruyor.

Büyüme oranlarına ilişkin planda, “Büyüme, DPÖ verilerine göre istihdamdaki olumlu gelişmeler ve güçlü yurtiçi talep ışığında, önümüzdeki dönemde güçlü bir büyüme performansı sergileyecektir. 2021 yılında GSYİH reel büyüme oranı yüzde 3,9 iken işsizlik oranı yüzde 7,8 seviyesindeydi. 2022 yılında GSYİH reel büyüme oranı yüzde 13,3’e yükselirken işsizlik oranı yüzde 6,3’e gerilemiştir. 2023 yılı için tahminler GSYİH büyümesinin yüzde 9,6 olarak gerçekleşeceği ve işsizlik oranının yüzde 5,1’e düşeceği yönündedir. Bu veriler, ekonomik büyüme ile işsizlik oranının ters orantılı hareket ettiğini göstermektedir.” denildi.

Kişi başına düşen GSYİH’nın ekonomik büyümeye paralel olarak arttığı belirtilen planda, 2021 yılında 11.129 USD olan kişi başına GSYİH’nın 2022’de 14.648 USD’ye, 2023’te 17.850 USD’ye ve 2024’te 19.011 USD’ye yükselmesinin beklendiği ifade edildi.

TÜFE yılsonu enflasyon oranlarının dikkat çekici şekilde yükseldiği belirtilen planda, “TÜFE yılsonu değişimi 2021’de yüzde 46,1 iken, 2022’de yüzde 94,5’e ve 2023’te yüzde 83,6’ya ulaşmıştır. Bu artışlar, yüksek enflasyon oranları, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, parasal genişleme, artan şirket karları, emtia fiyatlarındaki artışlar ve döviz kurlarındaki dalgalanmalara bağlanabilir.” denildi.

-Ulusal Politika Öncelikleri

Plan, bütçenin mali olanakları çerçevesinde ve KKTC Başbakanlığının belirlediği ulusal politika önceliklerini dikkate alarak bütçe ödenek kalemlerine kaynak tahsisi yapılacağını belirtiyor.

Kamu maliyesinde istikrarlı büyüme için özel kesim ve dış kaynaklı yatırımları artırmaya yönelik politikalara devam edileceği, kamuda israfı azaltma politikalarının uygulanacağı, sürdürülebilir kamu finansman dengesi kurularak gelir artırıcı tedbirler ve harcama disiplininin sağlanacağı belirtildi.

Plan, kayıt dışı ekonomi ve suç gelirlerinin aklanması ile mücadeleyi daha etkili hale getirmeyi hedefliyor. Ayrıca, Genel Sağlık Sigortası Yasası’nın hazırlanarak yürürlüğe girmesi, E-sağlık sisteminin tamamlanarak E-devlet kapsamında hizmete girmesi ve tarım alanında orta ve uzun vadeli kalkınma programının hazırlanması planlanıyor.

KIB-TEK’in etkin, verimli, şeffaf ve hesap verebilir bir yapıya kavuşturulacağı ve elektrik ağı altyapısının güçlendirilmesi projelerinin hızla uygulanacağı belirtiliyor. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti ile imzalanan “kablo ile enterkonnekte projesi”nin hayata geçirileceği kaydedildi.

“Bütçe Gelirlerine İlişkin Temel Politikalar” başlığı altında belirlenen yasal düzenlemelerin yürürlüğe girmesi, e-fatura ve e-tebliğ uygulamalarına geçilmesiyle ekonomik sektörlerde yeni nesil ödeme kaydedici cihazların kullanılması, KDV beyanları ve ödenecek KDV miktarlarında artış sağlanması, kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması ve devlet gelirlerinde önemli artışlar hedefleniyor.

Bu plan döneminde yapılan ve yapılacak mevzuat değişiklikleri ile ekonominin etkin ve verimli, denetlenebilir ve kontrol edilebilir hale gelmesi amaçlanıyor. 2025 mali yılından itibaren bütçe açığının kademeli olarak azalması, 2026 sonunda bütçede gelir-gider dengesinin sağlanması ve 2027 yılında merkezi devlet yönetimi bütçesinin fazlaya geçmesi hedefleniyor.

Planın hedeflerine dair şu ifadelere yer verildi:

“KKTC ekonomisinin yatırıma elverişli bakir ekonomiler arasında olması nedeniyle dış yatırımcı teşvik politikaları Orta Vadeli Plan Çerçevesinde düzenlenerek 2027 yılı sonunda teşvik, üretim ve ihracat politikalarıyla bütçe fazlası hedeflenmektedir. KKTC’de ihracatın artırılması ve istikrar kazanması için ekonomide politik açılımların yapılması gerekmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı ile KKTC Maliye Bakanlığı arasında gerçekleştirilen en üst düzey görüşmeler neticesinde mutabık kalınan KKTC’nin dış ticaretinin geliştirilmesi, gümrükte otomasyonun sağlanması, Gümrük ve Rüsumat Dairesi’nin altyapısının yüksek standartlara getirilmesi ve bu temel hedefler doğrultusunda belirlenen konuların bir an önce hayata geçirilmesi amaçlanmaktadır.”

Bu plan döneminde de mali disiplinin sağlanmaya devam edileceği ve merkezi devlet yönetimi bütçesinin Orta Vadeli Mali Plan’da yer alan politika öncelikleri, makroekonomik göstergeler ve ödenek tavanları esas alınarak hazırlanacağı, buna bağlı olarak kamu idarelerinin de kendi kurumsal öncelikleri doğrultusunda bütçe tekliflerini sunacağı ifade edildi.