Ay’dan getirilen toprak örnekleri Dünya’nın uydusundaki kabuk oluşumunun sürdüğünü gösterdi

Xinhua’nın haberine göre, Çin’in Çang’ı-5 keşif aracının topladığı örnekler üzerinde yapılan çalışmalar, Ay’ın kabuk oluşum sürecinin iki aşamalı kuramına alternatif olarak bu sürecin devam ettiğini gösteriyor.

Pekin’deki Çin Yer Bilimleri Üniversitesinden Vang Şuiciong liderliğindeki ekip, Çang’ı-5’in getirdiği Ay yüzeyi regoliti örneklerinde magnezyum ve demir bakımından zengin, “magnesian-suite” olarak adlandırılan kayalara benzeyen eriyikler keşfetti. Bu buluş, Ay anortozitinin ve magnezyum-demir içerikli kayaların kaynağı olan magmanın aynı anda oluştuğuna dair doğrudan kanıt sunuyor.

Ay Kabuğunun Oluşum Süreci Hakkında Yeni Bulgular

Jeokimyasal ve termodinamik hesaplamalar, bu eriyik parçalarının ana magmasının Ay’ın üst mantosundan geldiğini ve erken kabuk oluşum sürecinin hala devam ettiğini ortaya koyuyor. Araştırmacılar, magma okyanusunun soğuması sırasında yer çekimsel dengesizliklerin üst mantoda küçük ölçekli altüst hareketlere neden olduğunu ve ardından büyük ölçekli manto hareketlerinin basınç azalması ile alt mantonun eridiğini belirtti.

Bu altüst hareketlerinin yol açtığı yerel küçük ölçekli üst manto erimesi, Ay’ın ilkel kabuk oluşumu ile kabuğun ikincil tekrar oluşumu sırasında önemli bir rol oynadı.

Önceki Kuramlar ve Yeni Yaklaşımlar

Klasik magma okyanusu modeli, Ay kabuğunun iki aşamalı olarak iki defa oluştuğunu öngörüyor. İlk aşamada, plajiyoklaz mineralleri yüzerek bir araya gelerek ilkel Ay kabuğunu oluştururken, ikinci aşamada mantonun ters dönmesi ve erimesi sonucu magnezyum-demir içerikli kayalar ortaya çıkıyor ve Ay kabuğu yeniden oluşuyor.

Ancak yapılan yeni araştırmalar, plajiyoklazdan oluşan Ay anortoziti ve “magnesian-suite” kayalarının neredeyse aynı dönemde meydana geldiğini ve “ilkel ve ikincil” Ay kabuğu oluşumunun devam eden bir süreç olduğunu gösteriyor. Bu süreçleri açıklayan mekanizmalar ise şimdiye kadar tam olarak anlaşılamamıştı.

Bu önemli araştırma, “Communications Earth & Environment” dergisinde yayımlandı.