Dünya Ticaret Örgütü’nden jeopolitik gerilim uyarısı

DTÖ, Küresel Ticaret Görünümü ve İstatistikler raporunun güncel verilerini paylaştı.

Rapora göre, 2023’ün ilk yarısında küresel mal ticareti, yıllık bazda yüzde 2,3 oranında bir artış gösterdi. Bu, önceki yıl meydana gelen yüzde 1,1’lik düşüşün ardından gerçekleşti. DTÖ ekonomistleri, küresel mal ticaretinin yıl sonunda yüzde 2,7 oranında büyüyeceğini tahmin ederken, bu oran nisan ayında yayımlanan rapordaki yüzde 2,6’lık tahminden daha yüksek bir seviyede yer aldı. Ekonomistler, dünya genelindeki mal ticaretinin 2025’te ise yüzde 3 artış göstereceğini öngörüyor.

Düşen enflasyonun yanı sıra reel hanehalkı gelirlerinin ve tüketici harcamalarının artması, daha düşük faiz oranlarının da firmaların yatırım harcamalarındaki yükselmeye katkıda bulunması bekleniyor. Bununla birlikte, küresel ekonominin bu yıl ve 2025’te yüzde 2,7 oranında büyümesi öngörülüyor.

Ancak DTÖ, artan jeopolitik gerilimler ve belirsiz ekonomi politikalarının küresel ticaretteki büyümeyi olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıda bulundu. Özellikle Orta Doğu’daki çatışmaların petrol üretimi üzerindeki etkisi göz önüne alındığında, deniz taşımacılığında aksamalara ve enerji fiyatlarında artışa yol açabileceği ifade edildi.

Merkez bankalarının faizleri düşürmesiyle birlikte büyük ekonomiler arasındaki farklı para politikalarının finansal dalgalanmalara ve sermaye akışında değişimlere neden olabileceği, bunun da özellikle daha yoksul ekonomiler için borç ödemelerini zorlaştırabileceği belirtildi.

Ülkeler Arası Ticaret Verileri

Raporda, bu yılın ilk yarısında mal ihracat ve ithalatında en fazla artış gösteren ülkeler arasında Asya’dan Vietnam, Çin ve Güney Kore’nin yanı sıra Paraguay, Kosta Rika ve Brezilya gibi ülkelerin bulunduğu kaydedildi. ABD’nin ihracatı yıllık bazda yüzde 2, Çin’in ise yüzde 4 artarken, her iki ülkenin ithalatında da yüzde 3’lük bir büyüme kaydedildi.

Buna karşın, İsrail’in mal ihracatı yıllık bazda yüzde 6 düşüş gösterirken, ithalatındaki yüzde 9’luk azalma dikkat çekti. Ayrıca, büyük Avrupa ekonomelerinde de ihracatta ılımlı düşüşler yaşandı. Almanya’nın ihracatı ilk yarıda yüzde 2, ithalatı ise yüzde 6 azaldı; Fransa’nın ihracatı yüzde 3, ithalatı ise yüzde 7 düştü.

Bölgesel İhracat Büyüme Tahminleri

Bu yıl genelinde, Asya’nın ihracatının diğer bölgelere göre daha hızlı büyüyerek yüzde 7,4 artması bekleniyor. Orta Doğu yüzde 4,7, Güney Amerika yüzde 4,6, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri yüzde 4,5, Afrika yüzde 2,5 ve Kuzey Amerika yüzde 2,1 oranında artış öngörülüyor. Avrupa’nın ihracatında ise yüzde 1,4’lük bir daralma bekleniyor.

İthalat tarafında, Orta Doğu’da yüzde 9’luk bir büyüme tahmin edilirken, Güney Amerika ve Asya’da sırasıyla yüzde 5,6 ve yüzde 4,3’lük artışlar öngörülüyor. Avrupa’nın ithalatı ise bu yıl yüzde 2,3 azalacak.

Jeopolitik Çatışmaların Etkileri

DTÖ Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala, raporla ilgili yaptığı değerlendirmede, küresel ticarette kademeli bir toparlanma beklediklerini ancak Orta Doğu’daki bölgesel çatışmaların potansiyel etkilerini izlediklerini ifade etti. “Bölgesel çatışmaların etkisi, doğrudan dahil olan ülkeler için en belirgin şekilde hissedilirken, dolaylı olarak küresel enerji maliyetleri ve nakliye rotaları üzerinde de etkili olabilir. Ekonomik sonuçların ötesinde, bu çatışmaların insani boyutları da derin endişe kaynağı” dedi.

Okonjo-Iweala, küresel ekonomik istikrarı sağlamak ve sürdürülebilir büyümeyi desteklemek için iş birliğinin önemini vurguladı. “Son otuz yılda, düşük ve orta gelirli ekonomilerde kişi başına gelir neredeyse üç katına çıktı. Kapsayıcı küresel ticareti teşvik etme çabalarımıza devam etmeliyiz” diyerek sözlerini tamamladı.