Güney Afrika’da nihai seçim sonuçları: ANC ilk kez meclis çoğunluğunu kaybetti

Güney Afrika Seçim Komisyonu (IEC) tarafından açıklanan nihai sonuçlara göre, 2019 genel seçimlerinde yüzde 57 oy oranına sahip olan ANC’nin oyları, bu seçimde yüzde 40’a geriledi.

Bu sonuçlarla birlikte, ANC Ulusal Meclis’teki 400 sandalyeden 159’unu alırken, 1994’ten beri ilk kez meclis çoğunluğunu kaybetti.

Ana muhalefet partisi Demokratik İttifak (DA), parlamentoda yüzde 22’ye yakın oy oranıyla 87 sandalye elde etti.

MK, seçimin dikkat çeken ismi

Eski Cumhurbaşkanı Jacob Zuma tarafından geçen yıl kurulan Ulusun Mızrağı (MK), ilk kez katıldığı seçimlerde oyların yüzde 14,6’sını alarak dikkat çekti. MK, parlamentoda 58 sandalye kazanarak üçüncü büyük parti konumuna yükseldi.

MK ismini, apartheid rejimine karşı mücadelede ANC’nin silahlı kanadı olan Ulusun Mızrağı örgütünden alıyor. Ülkeyi 2009-2018 yıllarında yöneten Zuma’nın yolsuzluk iddiaları nedeniyle görevden alınması ve mahkemeye çıkarılması, ANC’nin seçimlerdeki başarısızlığında önemli bir etken olarak görülüyor.

EFF’nin düşüşü

Bir önceki seçimde üçüncü parti konumunda olan Ekonomik Özgürlük Savaşçıları (EFF), bu seçimde oy oranını yüzde 9,5’e düşürdü. EFF, parlamentoda 39 sandalye elde etti.

EFF, 2008-2012 yıllarında ANC’nin gençlik kolları başkanı iken görevden alınan Julius Malema tarafından 2013’te kurulmuştu. Malema’nın radikal yaklaşımı, partinin seçmen desteğini etkileyen faktörler arasında yer alıyor.

Ülkenin en büyük etnik grubu Zuluların yoğunlukta yaşadığı doğu eyaleti KwaZulu Natal’da, Inkatha Özgürlük Partisi (IFP) yüzde 4 oy oranıyla 17 milletvekili kazandı.

Seçimin dikkat çeken diğer sonuçları arasında, Yurtsever İttifak’ın (PA) oy oranını yüzde 0,04’ten yüzde 2’ye yükseltmesi ve parlamentoda 9 sandalye kazanması yer alıyor.

Ülkede beyaz azınlık Boerler tarafından desteklenen Özgürlük Cephesi Artı (VF), yüzde 1,3’lük oy oranıyla parlamentoda 6 sandalye kazandı.

Eski Johannesburg Belediye Başkanı Herman Mashaba tarafından 2020’de kurulan ActionSA, ilk kez katıldığı seçimlerde yüzde 1’in üzerinde oy alarak 6 sandalye elde etti.

Afrika Hristiyan Demokrat Parti (ACDP) yüzde 0,6 oy oranıyla 3 sandalye kazanırken, Birleşik Demokratik Hareket (UDM) yaklaşık yüzde 0,5 oy oranıyla 3 sandalye sahibi oldu.

Al Jamaah sandalye sayısını artırdı

Ülke nüfusunun yüzde 3’ünü oluşturan Müslüman azınlık partisi Al Jamaah, seçimde sandalye sayısını 2’ye çıkardı. Bir önceki seçimde yüzde 0,18 oy oranıyla 1 milletvekili çıkaran parti, bu seçimde oylarını yüzde 0,24’e çıkardı.

Eski DA lideri Mmusi Maimane’nin 2022’de kurduğu parti Bir Güney Afrika İnşasının (BOSA) yanı sıra Afrika Dönüşüm Hareketi (ATM), Ulusal Renkli Kongresi (NCC) ve Mzansi Yükseliş Partisi de mecliste 2’şer milletvekiliyle temsil edildi.

Azanya Pan Afrikalı Kongresi (PAC), Birleşik Afrikalı Dönüşümü (UAT) ve GOOD partisi ise mecliste birer sandalye kazandı.

Koalisyon hükümeti dönemi başlıyor

Güney Afrika’da cumhurbaşkanı Ulusal Meclis tarafından salt çoğunlukla seçiliyor. ANC’nin meclis çoğunluğunu kaybetmesiyle birlikte, cumhurbaşkanı seçimi için en az 42 sandalyeye sahip bir ittifak desteğine ihtiyaç duyuluyor.

Ana muhalefet DA liderliğindeki Çok Partili Sözleşme (MPC) ittifakı, halihazırda 116 milletvekiline sahip. DA lideri John Steenhuisen, ANC ile koalisyon görüşmelerine açık olduklarını, ancak EFF gibi radikal sol partilerle işbirliği yapmayacaklarını belirtti.

Güney Afrika ilerleyen günlerde koalisyon görüşmelerine sahne olacak.