İsrail’de zorunlu askerlik karşıtı protestolar sürüyor

Başkent Tel Aviv yakınlarındaki Tel Hashomer askerlik şubesinin önünde toplanan onlarca Haredi, dini okul öğrencilerinin askere alınmasını protesto etti.

Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, bir grup Haredi’nin Tel Hashomer askerlik şubesinin binasına girmesi ve polisle protestocular arasında yaşanan kovalamaca dikkat çekti. İsrail ordu radyosu, göstericilerin askerlik şubesine düzenlediği baskın sonrasında çok sayıda polis ve asker tarafından uzaklaştırıldığını bildirdi.

İsrail ordu radyosunun X sosyal medya platformunda paylaştığı videolarda, askerlik şubesinin yakınında bulunan Haredilerin uzaklaştırılmaya çalışıldığı ve yolda oturma eylemi yaptığı görüntüler yer aldı. İsrail polisi, yasa dışı olarak nitelendirdiği protestoya müdahale ederek, çıkan arbedede 7 Haredi’yi gözaltına aldı.

Gösteriler öncesinde, Ultra Ortodoks bölgelerde “Yalnızca ilk bin kişi için mücadele etmiyoruz, Tanrı korusun, çocuklarınız da dahil olmak üzere hepimize ulaşacaklar” yazılı posterlerle protestoya katılım çağrısı yapılmıştı. Asker alımını protesto eden poster ve bildirilerde ayrıca, “İsrail’in kuruluşundan bu yana genç Ultra Ortodoks erkeklere yönelik bu kadar korkunç bir Holokost hiç yaşanmadı” ifadeleri öne çıktı.

Askerlik Kayıtları ve Yüksek Mahkeme Kararları

İsrail ordusundan ismini açıklamayan bir yetkili, Ultra Ortodoks Yahudilerden yalnızca yüzde 30’unun askerlik şubelerine kayıt yaptırmasının öngörüldüğünü belirtti ve bu durumun hayal kırıklığı ya da hoş bir sürpriz yaratabileceğini ifade etti. Daha önce, İsrail Yüksek Mahkemesi, Haredi nüfusunun tamamının zorunlu askerlikten muaf tutulmasını öngören yasaları “ayrımcı” ve “hukuka aykırı” olarak iptal etmişti.

İsrail hükümeti, Savunma Bakanlığı aracılığıyla orduya, Tevrat okullarında dini eğitim gören erkeklerin zorla silah altına alınmaması talimatını gönderiyor. Haziran 2023’te, bu kararın Mart 2024’e kadar uzatılmasına karar verilmişti. Liberal sivil toplum örgütü İyi Yönetim Hareketi, Yüksek Mahkemeye hükümetin bu kararına itiraz eden dilekçe sunmuştu.

Harediler ve Nüfus Oranı

İsrail’deki Harediler, dini gerekçelerle askere gitmeyi reddediyor ve 9 milyonluk nüfusun yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor. Haredi Yahudilerinin büyük çoğunluğu Batı Kudüs’teki Meaşerim Mahallesi ve başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde yaşıyor.

Likud lideri Binyamin Netanyahu’nun koalisyon hükümetinde aşırı sağcı partilerle birlikte Ultra Ortodoks Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği partileri de bulunuyor. Laik Yahudilerle birçok konuda görüş ayrılığı yaşayan ve toplumun geri kalanına entegre olmayı reddeden Haredi Yahudiler, dinlerinin gerektirdiği şekilde yaşayamamak gerekçesiyle askerlik hizmetini reddediyor.

İsrail’de hem kadınlar hem de erkekler için zorunlu askerlik süresi 3 yıldır. Ultra Ortodoks Harediler, 26 yaşına kadar Tevrat kurslarında eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyor. Koalisyon ortağı Haredi partiler, “Tevrat eğitiminin temel hak olduğu” yönünde bir kanun geçirerek, temsil ettikleri kesimin askerlikten muaf tutulmasını yasal güvence altına almak istiyor.