Macron, Yeni Kaledonya halkının, anayasal reform tasarısının geri çekilmesi talebini reddetti

Macron, Yeni Kaledonya’nın başkenti Noumea’da hem bağımsızlık yanlısı hem de karşıtı siyasi figürlerle bir araya geldikten sonra basın açıklamaları yaptı.

Yerli halkın, Fransız hükümetinin kendilerine “yeni bir ihanet” olarak gördüğü anayasal reform tasarısına karşı durduğunu belirten Macron, bu tasarının yürürlüğe girmeyeceğini vurguladı. Ancak, Ada’daki gerginliği azaltmak ve diyalog sürecine geri dönmek için birkaç hafta süre tanınacağını ifade etti.

Ayrıca Macron, Covid-19 döneminde yapılan ve yerli halkın düşük katılım gösterdiği tartışmalı üçüncü bağımsızlık referandumunu yeniden gözden geçirmeyeceklerini belirtti.

Macron, Yeni Kaledonya halkını, kurulacak “diyalog ve arabuluculuk misyonu” ile siyasi müzakerelere dönmeye davet etti. Ada’da ortak bir gelecek vizyonunun eksikliğinden duyduğu üzüntüyü dile getirirken, olaylarda meydana gelen hasarı gidermek için “acil yardım” paketini uygulamaya koyacaklarını söyledi.

Fransız güvenlik güçleri, başkent Noumea başta olmak üzere Ada’nın farklı bölgelerinde kontrolü sağlamak için operasyonlarını sürdürürken, Macron her mahalleyi adım adım geri alacaklarını belirtti. Bağımsızlık yanlılarına karşı düzeni sağlamak amacıyla Ada’ya 3 bine yakın polis ve jandarma gönderdiklerini ve ilerleyen saatlerde zırhlı araçlar ve helikopterlerin de sevk edileceğini duyurdu.

Yerli Halkın Anayasal Reforma Tepkisi

Yeni Kaledonya’nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetinin anayasal reform girişimini 1988’de imzalanan Noumea Anlaşması’na aykırı buluyor. Bu reform tasarısı, Ada’da en az 10 yıldır yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanmasına imkan tanıyor. Yeni Kaledonya, 1998’de Noumea Anlaşması ile özerklik statüsü kazanmış ve anlaşma, yerli halkın azınlık durumuna düşmemesi için oy kullanma hakkını 1998’den önce Ada’da ikamet edenler ve onların çocuklarıyla sınırlamıştı.

Ada’da 2018, 2020 ve 2021 yıllarında olmak üzere üç kez bağımsızlık referandumu yapıldı ve hepsinde “hayır” oyu çıktı. Bağımsızlık yanlısı Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNKS), Fransa’nın seçimlere etkisini protesto ederek 2021’deki referandumu boykot etmiş ve referandumun Covid-19 salgınının etkilerinin geçtiği bir dönemde yapılmasını talep etmişti.

Yeni Kaledonya’da OHAL Süreci

Yeni Kaledonya’da Fransız hükümetinin yerli halkın etkisini azaltacak anayasal reform girişimine karşı çıkan bağımsızlık yanlıları, 13 Mayıs’tan itibaren harekete geçti. Fransız hükümeti, başkent Noumea başta olmak üzere Ada’nın çeşitli bölgelerinde artan şiddet olayları sonrasında bölgeye polis ve jandarma göndermeye başladı.

Fransa Başbakanı Gabriel Attal, 15 Mayıs’ta sosyal medya platformu TikTok’un yasaklandığını ve Ada’da olağanüstü hal ilan edildiğini duyurdu. Anayasal reformun yürürlüğe girebilmesi için Fransız Parlamentosunun iki kanadının bir araya geldiği Kongre’de kabul edilmesi gerekiyor.