2024 üçüncü çeyrek ekonomik raporu yayınlandı

Bülten, dünya ekonomisinin genel görünümüne ek olarak KKTC ekonomisi, bankacılık sektörü ve diğer kritik alanlara dair güncel verileri içermektedir.

KKTC Ekonomisinin Durumu

2024 yılının ilk dokuz ayında KKTC’nin bütçe açığı, 4.377,2 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu açık, özellikle Taşınmaz Mal Komisyonu’nun ödemelerindeki önemli artıştan kaynaklandı. 2023 yılına kıyasla bu ödemeler, 2,9 milyar TL’ye ulaşarak bütçe üzerinde büyük bir etki yarattı.

KKTC Merkez Bankası İdare Merkezi Başkanı Rifat Günay’ın imzasıyla yayımlanan bültende, ekonomik gelişmelere dair şu başlıklarda değerlendirmeler yapıldı:

• KKTC Bankacılık Sektörü
• KKTC Turizm Sektörü
• KKTC Enflasyon Durumu
• KKTC Bütçe Gelişmeleri

Bankacılık Sektöründeki Yenilikler

Bültene göre, KKTC bankacılık sektörünün aktif toplamı 2024 yılı Eylül ayında, bir önceki çeyreğe göre yüzde 11,25 artış göstererek 302.195,2 milyon TL seviyesine çıktı. Sektörün krediler toplamı, 121.380,9 milyon TL olarak kaydedilirken, mevduat toplamı 240.724 milyon TL’ye yükseldi. Bankacılık sektöründeki büyüme, kredilerin yüzde 50,05 oranında artmasıyla belirginleşti.

Eylül 2024 itibarıyla, pasif toplamının yüzde 79,66’sını mevduatlar oluştururken, öz kaynaklar yüzde 9,67, bankalara borçlar ise yüzde 4,89 seviyesinde yer aldı. Ayrıca, KKTC bankalarının öz kaynakları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 102,73 artışla 29.226,9 milyon TL’ye ulaşmış durumda.

Turizm Sektöründeki Gelişmeler

2024 yılı üçüncü çeyreğinde, hava ve deniz yolu ile KKTC’ye gelen yolcu sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11,4 artarak 611.700 kişiye ulaştı. Ancak kara yoluyla gelen yolcu sayısında, KKTC vatandaşları hariç, 2024’te bir gerileme yaşandı. 2023 yılının üçüncü çeyreğinde 1.539.359 olan kara yoluyla girişler, 2024’te yüzde 11,39 oranında düşerek 1.364.071 kişiye indi.

KKTC vatandaşlarının kara kapılarından çıkışları ise yüzde 18 artarak 785.350 kişiye ulaştı. 2024 yılı ilk dokuz ayında toplamda 2.162.198 yolcu girişi yapıldı ve bu, 2023 yılına kıyasla yüzde 15,6’lık bir artışı işaret ediyor.

Enflasyon Verileri

2024 yılı üçüncü çeyreğinde, KKTC’deki enflasyon oranları sırasıyla temmuz, ağustos ve eylül aylarında yüzde 3,51, yüzde 3,28 ve yüzde 2,53 olarak kaydedildi. Yıllık enflasyon oranları ise Temmuz ayında yüzde 72,51, Ağustos’ta yüzde 64,75 ve Eylül’de yüzde 63,57 seviyelerinde gerçekleşti.

2024 yılının Eylül ayında, en yüksek fiyat artışları eğitim, haberleşme, çeşitli mal ve hizmetler ve sağlık kalemlerinde yaşandı. Bu gruplar sırasıyla yüzde 104,87, yüzde 97,36, yüzde 86,66 ve yüzde 74,86 oranlarında arttı. En düşük artışı ise yüzde 29,92 ile ulaştırma sektöründe görüldü.

Bütçe Gelişmeleri

2024 yılı üçüncü çeyreğinde bütçe gelirleri 20.026,8 milyon TL, giderler ise 20.883,7 milyon TL olarak gerçekleşti. 2023 yılının aynı döneminde 1.586,8 milyon TL fazla veren bütçe, 2024 yılının üçüncü çeyreğinde 856,9 milyon TL açık verdi.

2024 yılı ilk dokuz ayında, bütçe gelirleri 49.352,2 milyon TL’ye çıkarak yüzde 102,9 oranında artış gösterdi. Bütçe giderleri ise yüzde 134,1 artarak 53.729,4 milyon TL’ye yükseldi. Taşınmaz Mal Komisyonu ödemeleri, bütçe açığının artmasında önemli bir rol oynadı.

İç Borçlanma ve Borç Yönetimi

2024 yılı üçüncü çeyreğinde, devlet iç borçlanma senedi (DİBS) ihracı yoluyla toplamda 203,7 milyon TL borçlanıldı ve 293,8 milyon TL’lik DİBS geri ödemesi yapıldı. Bu süreçte 136,2 milyon TL’si Toprak Ürünleri Kurumu (TÜK) için, 67,5 milyon TL’si ise Cypfruvex İşletmecilik Ltd. için tahsis edildi.

Merkez Bankası, aynı dönemde Maliye Bakanlığı’na 473,1 milyon TL tutarında kısa vadeli avans kullandırarak iç borç stoku konusunda önemli bir artışa yol açtı. 2024 yılı üçüncü çeyrek sonunda, toplam iç borç stoku 5.983,4 milyon TL’ye yükseldi.