Türkiye, UAD’de İsrail’e karşı açılan soykırım davasına müdahillik bildirimini sundu

Türkiye’nin Lahey Büyükelçisi ve çeşitli TBMM milletvekillerinden oluşan heyet, bu beyanı UAD Yazmanlığı’na iletti.

Heyet, Türkiye’nin müdahillik bildirimini Divan’a teslim ederken, Büyükelçi Selçuk Ünal, AK Parti İstanbul Milletvekilleri Prof. Dr. Cüneyt Yüksel, İsmail Emrah Karayel ve Denizli Milletvekili Cahit Özkan’dan oluşuyordu. Türkiye böylece, Nikaragua, Kolombiya, Libya, Meksika, Filistin ve İspanya’nın ardından UAD’deki Güney Afrika-İsrail arasındaki soykırım davasına müdahillik bildiriminde bulunan yedinci ülke oldu. Türkiye’nin, bölgesel etkisi ve önemini göz önünde bulundurarak bu davadaki müdahillik bildirimi, dikkat çekici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

Divan Statüsü’nün 63. Maddesi çerçevesinde müdahillik bildirimi yapan Türkiye’nin bu girişimi, davanın tarafı olan İsrail ve Güney Afrika tarafından değerlendirilecek. Bu iki ülkenin, Türkiye’nin müdahillik bildirimine ilişkin gözlemlerini Divan’a sunması bekleniyor.

Güney Afrika’nın İsrail’e Karşı Açtığı Soykırım Davası

Güney Afrika Cumhuriyeti, 29 Aralık 2023’te İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanı’nda dava açmıştı. Dava, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal ettiği iddialarına dayandırılmakta. Gazze’deki durumu acil bir durum olarak değerlendiren Güney Afrika, Divan’dan ihtiyati tedbirler alınmasını talep etmişti. Bu taleplerle ilgili duruşmalar 11-12 Ocak tarihlerinde Lahey’deki Barış Sarayı’nda gerçekleşti ve Divan, 26 Ocak’ta tedbir kararlarını açıkladı.

Divan, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’nin 2. maddesinde tanımlanan fiillerin işlenmesini engellemek için gereken önlemleri almasına ve Gazze’deki Filistinlilere yönelik soykırım çağrılarını önlemek için adımlar atmasına hükmetti. Ayrıca, Gazze’deki olumsuz yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve insani yardımların sağlanması için etkili tedbirlerin alınması gerektiğini belirtti. İsrail’in, alınan tedbirler hakkında bir raporu Mahkemeye sunması da talep edildi.

Güney Afrika’nın 6 Mart’ta yaptığı ek tedbir talebi üzerine, Divan 28 Mart’ta ek tedbirler açıkladı. Bu tedbirler arasında, İsrail’den Gazze’ye acil insani yardımların ulaştırılmasını sağlaması ve Filistinlilerin haklarını ihlal etmemesi gerektiği yer aldı. Ayrıca, alınacak tedbirlerle ilgili bir raporun bir ay içinde Mahkemeye sunulması gerektiği belirtildi.

Son olarak, 24 Mayıs’ta verilen kararda, Refah’ta yaşayan Filistinlilerin karşı karşıya kaldığı insani felaketin, daha önce verilen tedbirlerin yetersiz olduğunu ortaya koyduğu ifade edildi. Divan, İsrail’in Refah’a yönelik askeri saldırılarına derhal son vermesi ve Refah Sınır Kapısı’nın insani yardım için açık tutulması gerektiğine karar verdi. BM yetkili organlarının Gazze Şeridi’ne engelsiz erişimini sağlaması için etkili tedbirler alınması da talep edildi.