Arap ve Avrasya levhaları kopuyor: Yırtığın Türkiye'ye uzandığı keşfedildi

Bilim insanları, dünyanın derinliklerinde bulunan Neotetis okyanus levhasının zamanla koparak Türkiye’nin güneydoğusundan başlayarak İran’ın kuzeybatısına kadar uzanan bir yırtık oluşturduğunu belirledi. Bu bulgular, prestijli bilimsel dergi Solid Earth’te yayınlanan araştırma sonucunda kamuoyuna duyuruldu.

Uzmanlar, bu tektonik olayın Anadolu, Avrasya ve Arap levhalarının kesim noktasında meydana geldiğini ve zaman içinde söz konusu yırtığın daha da genişleyerek bölgesel çapta önemli etkiler yarattığını ifade etti. Jeolojik süreçler sonucunda milyonlarca yıl boyunca hareket eden iki kıtanın, eski okyanus tabanının çökerek derinliklere inmesine neden olduğu belirtiliyor. Nihayetinde kıtaların çarpışması, kaya kütlelerini yükselterek dağ oluşumlarını tetikliyor.

Zagros Dağları’nın büyük kütlesi, milyonlarca yıl boyunca yeryüzünde çöküm oluşturarak etrafındaki alanın alçalmasına neden oldu. Zamanla, bu çöküntüde biriken tortular Mezopotamya gibi verimli ovaların ortaya çıkmasını sağladı.

Araştırma ekibi, Arap kıtasının Avrasya ile çarpışması sonucu ortaya çıkan jeolojik baskıyı ve bunun dünya yüzeyi üzerindeki etkilerini anlamak için ileri düzeyde üç boyutlu modellemeler gerçekleştirdi. Ancak elde edilen veriler, sadece Zagros Dağları’ın baskısından çok daha büyük bir gücün iş başında olduğunu gösterdi.

Göttingen Üniversitesi Yapısal Jeoloji ve Jeotermik Bölümü’nden Dr. Renas Koshnaw, “Bölge üzerindeki çöküntünün sadece Zagros Dağları’ın ağırlığından kaynaklanmadığını, Arap levhasına bağlı olarak batan okyanus levhasının ek yüküyle ilişkili olduğunu belirledik” ifadelerini kullandı.

Koshnaw’a göre, bu levha, bölgeyi aşağı çekerek tortu birikimi için yeni alanlar oluşturuyor. Türkiye’ye yaklaştıkça bu çöküntünün daha sığ hale geldiği ve levhanın bu noktada kırılarak çekme kuvvetini azalttığı ortaya çıktı.